Klimatizacija i klimatske promene

Klimatizacija utiče na dva vazna procesa na našoj Planeti:
1. Oštećenje ozonskog omotača
2. Efekat “Staklena basta”

Oštećenje ozonskog omotača

Ozonski omotač  je deo Zemljine atmosfere (stratosfera) koji sadrži relativno visoku koncentraciju ozona, između 10 do 50 km iznad Zemljine površine. To je filter za ultraljubičasto zračenje sa Sunca. Kad bi to zračenje došlo do Zemljine površine, oštetilo bi genetski materijal (DNK) živog sveta, a fotosinteza, koja je neophodna za biljni svet , bila bi onemogućena, a time i život na Zemlji.

Koji su gasovi odgovorni za oštećenje ozonskog omotača?

Najčešći uzroci oštećenja ozonskog omotača su emisije supstanci, koje u različitim kombinacijama sadrže hemijske elemente hlor, fluor, brom, ugljenik i vodonik poznatije pod nazivom supstance koje oštećuju ozonski omotač.Supstance koje oštećuju ozon se razgrađuju pod uticajem kratkotalasnog zračenja Sunca, uzrokujući oslobađanje hlora i broma. Ovi gasovi
negativno utiču na ozon jer katalitički djeluju na hemijske reakcije koje ga uništavaju.
Ove supstance imaju široku primenu kao rashladna sredstva u frižiderima, zamrzivačima i drugim rashladnim uređajima, klima-uređajima i toplotnim pumpama, aerosol raspršivačima, sredstvima za stvaranje pene, sredstvima za čišćenje i aparatima za gašenje požara

Kako da smanjimo oštećenje ozonskog omotača?

Za nekoliko kategorija proizvoda i opreme koja sadrže HFC uvodena je potpuna zabrana stavljanja na tržište. Reč je o onim kod kojih je tehnološki i ekonomski izvodljiv prelaz sa ovih gasova na alternativne, uključujući određene domaće frižidere, pashladne uređaje, pene…Određene su i godine u kojima će doći do potpunog ukidanja upotrebe ovakvih gasova u klimatizaciji, toplotnim pumpama i rasklopnim uređajima. Za male monoblok toplotne pumpe i klima uređaje, manje od 12kW za godinu je postavljena 2032, a za split klima uređaje i toplotne pumpe to je 2035. godina. Ipak, za određene tipove split sistema koji imaju snažniji uticaj na globalne zagrevanje,
rokovi će biti kraći.

Efekat “Staklena basta”

Efekat staklene bašte je termin koji se najčešće koristi kada govorimo o globalnom
zagrevanju. Prirodni procesi oslobađaju toplotu i prirodne gasove kao npr. CO2,SO2,vodena
para,.. ali je takođe i troše u procesima sinteze i drugim procesima rasta , razlaganja itd. Prirodni proizvođači i potrošači ovih gasova  su uravnoteženi, tako da se proizvede upravo onoliko koliko se potroši.
Međutim, ljudska aktivnost dovodi do povećane emisije gasova i toplotne energije .
Ovi gasovi su nazvani gasovi staklene bašte koji, za razliku od drugih atmosferskih gasova kao što su kiseonik i azot, ostaju zarobljeni u atmosferi, i ne mogu da napuste planetu. Deo Sunčevih zraka, koji bi po pravilu trebalo da se odbije od Zemlje nazad u atmosferu, biva apsorbovan od strane štetnih gasova .Toplotna energija se vraća na površinu Zemlje, gde se ponovo apsorbuje i ima dugoročne, štetne efekte na klimu ,utiče na bezbroj negativnih efekata kao sto je povećanje učestalosti i intenziteta ekstremnih vremenskih događaja  poplave, suše, šumske požare i uragane , biljni i zivotinjski svet, ljudske zajednice i velike ekonomske gubitke.
Emisije gasova staklene bašte kao proizvodi klimatizacije su od ključne važnosti za razumevanje i rešavanje klimatske krize, ulaganje napora za smanjenje emisije i smanjivanje temperature .

Koji su gasovi odgovorni za efekat staklene bašte?

Vodena para ima najveći ukupni doprinos efektu staklene bašte. Međutim, skoro sva vodena para u atmosferi potiče od prirodnih procesa.
Ugljen dioksid, metan i azot oksid su glavni gasovo o kojima treba da brinemo. CO2 ostaje u atmosferi do 1.000 godina, metan oko deceniju, a azot oksid oko 120 godina.Fluorisani gasovi su veštačko sintetisani gasovi koji se oslobađaju u različitim industrijskim procesima i kao radni medij sistema za klimatizaciju.

Kako da smanjimo efekat staklene bašte florisanim gasovima?

Smanjenje emisije- kontrolom upotrebe, primenom procedure za proveru ispuštanja iz stacionarne rashladne i klimatizacione opreme, kontrolom upotrebe i odgovornim postupanje prilikom manipulacije bez ispustanja u vazduh, odgovorno postupamo sa ambalažom nakon prestanka upotrebe proizvoda i/ili opreme koji ih sadrže ili se oslanjaju na njih, sa pažnjom dobrog privrednika brinemo o trajnom odlaganju fluorovanih gasova u skladu sa preuzetim međunarodnim preporukama. Prelazak na obnovljive izvore energije i korišćenjem uređaja sa većom energetskom efikasnosću.